floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Centaurea kurdica
 
Karakoçan / Elazığ - Temmuz 2016 © Serdar Ölez
Centaurea kurdicaCentaurea kurdicaCentaurea kurdicaCentaurea kurdicaCentaurea kurdicaCentaurea kurdicaphotos
Gözlem bildir
Pamukdikeni
Asteraceae / Centaurea / Centaurea kurdica
mapmapmapmap
Pamukdikeni (Centaurea kurdica) Papatyagiller (Asteraceae) ailesinden endemik bir türdür. Türkiye'de Yukarı Fırat, Yukarı Murat-Van, Dicle alt bölgelerinde yayılış göstermektedir. 900-1500 m yüksekliklerde; bozkır, tarla ve yol kenarlarında gelişim gösterir.

Türkçe literatürde genellikle Pamukdikeni olarak adlandırılsa da, bazı yörelerde kürt peygamber çiçeği olarak bilinir. Bilimsel olarak Centaurea kurdica Reichardt şeklinde tanımlanır.

Centaurea etimolojisi

Centaurea cins adı Latincede `yüz` anlamına gelen centum kelimesi ile `altın` anlamına gelen aurum kelimesinin birleşiminden türetilmiştir; cinsin ilk tür örneğinin parlak sarı çiçeklerine işaret eder.

kurdica etimolojisi

Kurdica tür adı coğrafi yetişme bölgesine veya türün ilk tespitinin yapıldığı bölgeye işaret eder; türün Türkiye΄nin güneydoğusunda, İran, Irak ve Suriyenin kuzeyine atıfta bulunur.  Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. Reichardt kısaltması bilim insanı Heinrich Wilhelm Reichardt (1835-1885) için kullanılmıştır.

Morfoloji


50-120 cm boylanabilen, iki yıllık, kazık köklü, endemik, otsu bir türdür. Yapraklar sert, ± kaba tüylü; tabandakiler dikdörtgenimsi - yumurtamsı, taban yüreksi, uzun saplı; alt gövdedekiler dikdörtgenimsi, sapa doğru büzülmüştür. Çiçeklenme sıklıkla Temmuz ayında; çiçek kurulu 4-15 adet tepecikten oluşan salkımlar; çiçek kümesi sapı filarilere benzer brakteli (geniş kamışsı uzantılı); involukrum 35-40 x 30-40 mm; uzantılar çok geniş, filarilerin taban kısmını tamamen örten, samanımsı dokuda, hemen hemen daire şeklinde veya yumurtamsı, kenar tam kenarlı veya nadiren saçaklı üst kısmı saçaklı, ucu dikenli; çiçekler pembe renklidir. Meyve sert kabuklu, 6–7.3 × 1.8 × 2.1 mm; papuslar 8-10 mm uzunluktadır.

listMaplistPiclist

Gözlemler


Centaurea kurdicaSolhan / Bingöl
Temmuz 2021 ©Serdar Ölez
Centaurea kurdicaKarakoçan / Elazığ
Temmuz 2016 ©Serdar Ölez
Benzer taxonlar
Türkiye´de doğal yayılan diğer Centaurea türleri: C.acicularis, C.aegialophila, C.aggregata, C.akmanii, C.aksoyi, C.aladaghensis, C.albiflora, C.albonitens, C.amaena, C.amanicola, C.amanosensis, C.antalyensis, C.anthemifolia, C.antiochia, C.antitauri, C.aphrodisea, C.arenaria, C.arifolia, C.armena, C.athoa, C.aucheri, C.austroanatolica, C.aytugiana, C.aziziana, C.babylonica, C.balsamita, C.baseri, C.behen, C.bingoelensis, C.bruguierana, C.cadmea, C.calcitrapa, C.calolepis, C.cankiriensis, C.carduiformis, C.cariensiformis, C.cariensis, C.cassia, C.cataonica, C.chaldaeorum, C.cheirolepidoides, C.cheirolopha, C.chrysantha, C.consanguinea, C.coronopifolia, C.cuneifolia, C.davisii, C.deflexa, C.demirizii, C.depressa, C.derderiifolia, C.dichroa, C.diffusa, C.doddsii, C.drabifolia, C.drabifolioides, C.dursunbeyensis, C.elazigensis, C.ensiformis, C.ertugruliana, C.fenzlii, C.foliosa, C.gigantea, C.glabroauriculata, C.glastifolia, C.goksivriensis, C.gulissashvilii, C.hakkariensis, C.halophila, C.handelii, C.haradjianii, C.haussknechtii, C.helenioides, C.hermannii, C.hierapolitana, C.hyalolepis, C.iberica, C.inermis, C.inexpectata, C.isaurica, C.jacea, C.kaynakiae, C.kilaea, C.kirmacii, C.kizildaghensis, C.kochiana, C.kotschyi, C.kurdica, C.lanigera, C.laxa, C.leptophylla, C.longifimbriata, C.luschaniana, C.lycaonica, C.lycia, C.lycopifolia, C.lydia, C.macrocephala, C.macroptilon, C.malatyensis, C.marashica, C.mersinensis, C.nallihanensis, C.nemecii, C.nerimaniae, C.nigrescens, C.nivea, C.nydeggeri, C.obtusifolia, C.ochrocephala, C.odyssei, C.oltensis, C.olympica, C.pamphylica, C.paphlagonica, C.patula, C.persica, C.pestalozzae, C.phrygia, C.pichleri, C.pinetorum, C.polyclada, C.polypodiifolia, C.pseudokotschyi, C.pseudoreflexa, C.pseudoscabiosa, C.pterocaula, C.ptosimopappa, C.ptosimopappoides, C.pulchella, C.reflexa, C.regia, C.reuteriana, C.rhizantha, C.rhizocalathium, C.rigida, C.rupestris, C.sakariyaensis, C.salicifolia, C.saligna, C.salonitana, C.sclerolepis, C.scopulorum, C.sennikoviana, C.sericea, C.serpentinica, C.sieheana, C.sipylea, C.sivasica, C.solstitialis, C.sosnowskyi, C.spectabilis, C.spicata, C.spinosa, C.stapfiana, C.stereophylla, C.stevenii, C.subcordata, C.szovitsiana, C.tardiflora, C.thracica, C.tomentella, C.tossiensis, C.tuzgoluensis, C.ulrichiorum, C.urvillei, C.vanensis, C.vermiculigera, C.virgata, C.wagenitzii, C.werneri, C.wiedemanniana, C.yaltirikii, C.yozgatensis, C.zarrei, C.zeybekii, C.ziganensis




Kaynaklar
  1. Ismet Uysal, Sezgin Celik & Yusuf Menemen (2005) Centaurea species in Turkey (B): Comparative studies of two closely related species, C. kurdica Reichardt and C. sclerolepis Boiss, International Journal of Biodiversity Science & Management, 1:2, 121-127, DOI: 10.1080/17451590509618086
  2. NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
  3. Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
  4. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Flora tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  5. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)