floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Centaurea bingoelensis
 
Şampaşakaraderbendi / Pülümür / Tunceli - Haziran 2023 © Salih Usta
Centaurea bingoelensisCentaurea bingoelensis
Gözlem bildir
Centaurea bingoelensis
Asteraceae / Centaurea / Centaurea bingoelensis
mapmap
Centaurea bingoelensis (Centaurea bingoelensis) Papatyagiller (Asteraceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de sadece Yukarı Fırat alt bölgesinde doğal yayılış göstermektedir. Bingöl´ün 1900-2050 m yükseltiler arasındaki subalpin bozkırlarlarında gözlemlenebilir.

Bilimsel olarak Centaurea bingoelensis Behçet & İlçim şeklinde tanımlanır.

Centaurea etimolojisi

Centaurea cins adı Latincede `yüz` anlamına gelen centum kelimesi ile `altın` anlamına gelen aurum kelimesinin birleşiminden türetilmiştir; cinsin ilk tür örneğinin parlak sarı çiçeklerine işaret eder. Kısaltmalar arasında yer alan & işareti, bu bilim insanlarının bitki hakkındaki makaleyi birlikte yayınladılarını belirtir. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. Behçet kısaltması bilim insanı Lütfi Behçet (2001) için kullanılmıştır. İlçim kısaltması bilim insanı Ahmet İlçim (2006) için kullanılmıştır.

Morfoloji


Çok yıllık otsu, 30-50 cm, odunsu köksaplı, 1-2 gövdeli, gövdeler basit, silindirik, sarımsı yeşil, kaba tüylü, dallanmayan, yoğun yapraksı, yapraklar derimsi, tüylü vebasık tüylü, yaprak orta damarı belirgin ve beyazımsı, tam kenarlı. Dip yapraklar 12-14 × 6-9 cm, genişçe dikdörtgenimsi veya yumurtamsı; taban bazen 2-3 çift loblu, kamamsı veya kesik; sap 3-11 cm uzun. Orta ve üst yapraklar sapsız ve dekürent, 5 cm, dikensi uçlu. Orta yapraklar dip yapraklardan daha geniş, genişçe eliptik veya dikdörtgenimsi 10-28 × 6-13 cm, üsttekiler daha küçük. Kapitulum tekil ve terminal, 5.5 × 4.5 cm, involukrum genişçe yumurta biçimli, filariler çok sıralı, dışta kalan filariler dekürent, 1.6-2 cm, derimsi, kiremitvari, kahverengi, tüysüz, tırnaklar daire şeklinde, 35 düzensiz kirpikli, kirpikler 1-3 mm, terminal fark edilmesi zor, tırnaklar çok geniş, filarilerin dip kısmını tamamen gizler durumda. Çiçekler sarı, taç 32-35 mm uzun. Sert kabuklu meyveler ters yumurtamsı, 7-8 × 3.5-4 mm, kahverengimsi, mikroskop altında pürüzsüz, parlak, kahverengimsi, tüysüz. Papus basit, kalıcı, çok sıralı, meyveden daha uzunca, az pürüzlü, tazeyken eflatunumsu, daha sonra kahverengi; 15-18 mm uzun.



listMaplistPiclist

Gözlemler


Centaurea bingoelensisŞampaşakaraderbendi / Pülümür / Tunceli
Haziran 2023 ©Salih Usta
Benzer taxonlar
Türkiye´de doğal yayılan diğer Centaurea türleri: C.acicularis, C.aegialophila, C.aggregata, C.akmanii, C.aksoyi, C.aladaghensis, C.albiflora, C.albonitens, C.amaena, C.amanicola, C.amanosensis, C.antalyensis, C.anthemifolia, C.antiochia, C.antitauri, C.aphrodisea, C.arenaria, C.arifolia, C.armena, C.athoa, C.aucheri, C.austroanatolica, C.aytugiana, C.aziziana, C.babylonica, C.balsamita, C.baseri, C.behen, C.bingoelensis, C.bruguierana, C.cadmea, C.calcitrapa, C.calolepis, C.cankiriensis, C.carduiformis, C.cariensiformis, C.cariensis, C.cassia, C.cataonica, C.chaldaeorum, C.cheirolepidoides, C.cheirolopha, C.chrysantha, C.consanguinea, C.coronopifolia, C.cuneifolia, C.davisii, C.deflexa, C.demirizii, C.depressa, C.derderiifolia, C.dichroa, C.diffusa, C.doddsii, C.drabifolia, C.drabifolioides, C.dursunbeyensis, C.elazigensis, C.ensiformis, C.ertugruliana, C.fenzlii, C.foliosa, C.gigantea, C.glabroauriculata, C.glastifolia, C.goksivriensis, C.gulissashvilii, C.hakkariensis, C.halophila, C.handelii, C.haradjianii, C.haussknechtii, C.helenioides, C.hermannii, C.hierapolitana, C.hyalolepis, C.iberica, C.inermis, C.inexpectata, C.isaurica, C.jacea, C.kaynakiae, C.kilaea, C.kirmacii, C.kizildaghensis, C.kochiana, C.kotschyi, C.kurdica, C.lanigera, C.laxa, C.leptophylla, C.longifimbriata, C.luschaniana, C.lycaonica, C.lycia, C.lycopifolia, C.lydia, C.macrocephala, C.macroptilon, C.malatyensis, C.marashica, C.mersinensis, C.nallihanensis, C.nemecii, C.nerimaniae, C.nigrescens, C.nivea, C.nydeggeri, C.obtusifolia, C.ochrocephala, C.odyssei, C.oltensis, C.olympica, C.pamphylica, C.paphlagonica, C.patula, C.persica, C.pestalozzae, C.phrygia, C.pichleri, C.pinetorum, C.polyclada, C.polypodiifolia, C.pseudokotschyi, C.pseudoreflexa, C.pseudoscabiosa, C.pterocaula, C.ptosimopappa, C.ptosimopappoides, C.pulchella, C.reflexa, C.regia, C.reuteriana, C.rhizantha, C.rhizocalathium, C.rigida, C.rupestris, C.sakariyaensis, C.salicifolia, C.saligna, C.salonitana, C.sclerolepis, C.scopulorum, C.sennikoviana, C.sericea, C.serpentinica, C.sieheana, C.sipylea, C.sivasica, C.solstitialis, C.sosnowskyi, C.spectabilis, C.spicata, C.spinosa, C.stapfiana, C.stereophylla, C.stevenii, C.subcordata, C.szovitsiana, C.tardiflora, C.thracica, C.tomentella, C.tossiensis, C.tuzgoluensis, C.ulrichiorum, C.urvillei, C.vanensis, C.vermiculigera, C.virgata, C.wagenitzii, C.werneri, C.wiedemanniana, C.yaltirikii, C.yozgatensis, C.zarrei, C.zeybekii, C.ziganensis




Kaynaklar
  1. Behçet, L., İlçim, A., Yapar, Y. (2017) "Centaurea bingoelensis (Asteraceae), a new species from Turkey," Turkish Journal of Botany: Vol. 41: No. 2, Article 7. https://doi.org/10.3906/bot-1512-14
  2. NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
  3. Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
  4. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Flora tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  5. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)