Asphodeline globifera

Yeşilkent / Göksun / Kayseri - Temmuz 2021 © Serdar Ölez

Gözlem bildir

Dededeğneği

Asphodelaceae / Asphodeline / Asphodeline globifera

Dededeğneği (Asphodeline globifera) Çirişgiller (Asphodelaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Orta Kızılırmak, Yukarı Kızılırmak, Adana alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. 850-2200 m yükseklikler arasında; kayalıklar veya taşlık yamaçlar, alpin çayırlıklar, göknar orman açıklıkları, sedir ve çam ormanlarında gözlenebilirler.

Bilimsel olarak Asphodeline globifera J.Gay ex Baker şeklinde tanımlanır. ex kısaltması, bu kısaltmayı takip eden ismin bu türü kabul görür şekilde yayınladığı ancak bunu `ex´ kısaltmasından önce gelen yayıncının kabul görmeyen açıklamalarına dayandırdığını belirtir. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. J.Gay kısaltması bilim insanı Jaques Étienne Gay (1786-1864) için kullanılmıştır; Gay İsviçreli-Fransız bitki bilimci, koleksiyoner ve taksonomisttir. Baker kısaltması bilim insanı John Gilbert Baker (1834-1920) için kullanılmıştır.

Morfoloji

70-150 cm boylanabilen, dik ve genellikle gürbüz gelişen, çok yıllık bir bitkidir. Gövdenin alt 1/4-1/3´lük kısmı yapraklıdır. Yapraklar yeşilimsi renkte, yumuşak ve esnek dokudadır ve kenarları az pürüzlüdür. Çiçeklenme mayıs-temmuz ayları arasında gerçekleşir. Çiçek durumu basit ve yoğundur. Brakte 20-30 mm uzunlukta ve mızraksı -yumurtamsı formdadır. Meyve sapı 15-25 mm uzunluktadır, ortasının yukarısı eklemlidir. Çiçek örtüsü dilimleri (periant) 18-20 mm uzunlukta ve beyazdır. Kapsül meyve küremsi formda ve 8 mm çaptadır.

listMap

Gözlemler

Türkiye´de doğal yayılan diğer Asphodeline türleri: A.anatolica, A.baytopiae, A.brevicaulis, A.cilicica, A.damascena, A.globifera, A.liburnica, A.lutea, A.peshmeniana, A.prismatocarpa, A.prolifera, A.recurva, A.rigidifolia, A.sertachiae, A.taurica, A.tenuior, A.turcica

Kaynaklar

Davis,P.H., Cullen,J., & Coode,M.J. (1962-1988). Flora of Turkey and The East Aegean Islands. Edinburgh University Press (Çeviri: Ölez S., 2021)
NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Flora tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)

Sayfaya atıf metni: Asphodeline globifera. florꜳnatolica içinde. Erişim tarihi Aralık 2, 2024, Erişim adresi http://www.floranatolica.com/eukaria/gui/species.php?ID=Asphodeline-globifera
Manifesto: Floranatolica sayfaları amatör bir grup tarafından derlenir hazırlanır; mekânlar, rotalar ve canlılar hakkında genel bilgiler vererek, insanların doğa sevgisi ve onu koruma ve araştırma isteğini arttırmayı hedefler. Floranatolica, bitki gözlemlerini kaydedip organize edebileceğiniz ve diğer gözlemciler ve araştırmacılar ile paylaşabileceğiniz bir platform sağlar. Floranatolica ayrıca gezip gördüğünüz yerlerin parkur, yorum ve gözlemlerini paylaşabileceğiniz bir platformdur. Dileyen herkes Floranatolica'ya gönüllü katkı sağlayabilir. Floranatolica tüm doga yürüyüşçülerini, bitki gözlemcilerini, mantar toplayıcılarını, orman ve park korucularını, ekolojistleri ve doğa tutkunlarını bu amaçla yurttaş bilgin olmaya davet eder; ayrıca tüm bilim insanlarını da gözlemlerini erişilebilir ve sistematik platformlarda paylaşmaya davet eder. Floranatolica biyo-coğrafyamızda tanımlanabilen/keşfedilen tüm verilerin toplumun ortak değeri olduğuna, bu değerin tanınması ve anlaşılması ile onu koruma isteğinin belirgin olarak artacağına inanır. floranatolica.com web sitesi GezenAdam tarafından şekillendirilmiştir; bu sayfalarda yayınlanan içeriklere katkıda bulunmak veya değiştirmemiz gerektiğini düşündüğünüz kısımları bildirmek için bize admin@floranatolica.com adresinden ulaşabilirsiniz. Yasal Uyarı: Bu sayfa Creative Commons Atıf CC-BY-SA 4.0 Uluslararası Lisansı ile yayınlanmaktadır; uygun atıf ve bağlantı vermek kaydı ile bu sayfada yayınlanan görsel ve metinleri her ortam veya formatta kopyalayabilir ve yeniden dağıtabilirsiniz; bu sayfaya atıf yapmak için MLA, CMOS, APA, ASA, MHRA,... kalıplarından yararlanabilirsiniz. Bu sayfada yayınlanan fotoğraf ve metinlerin tüm sorumluluğu paylaşımı yapan editöre aittir. Editör bu fotograf veya metinleri floranatolica.com web sitesinde yayınlayarak, kendi adı ve bu sayfa bağlantısı verilmesi kaydı ile bunların her ortam veya formatta kopyalanabilir ve yeniden dağıtilabilir olmasına izin verdiğini kabul etmektedir. Editör kendisine ait olmayan ve telif hakkı içeren veya T.C. yasalarına uygunsuz paylaşımlar yapamaz. Florꜳnatolica şikayet postası almadığı sürece bu paylaşımları yayında tutar ve içerik sorumluluğunu kabul etmez. Bu paylaşımların içeriği ile ilgili uygunsuz bir durum olduğunu düşünüyorsanız lütfen admin@floranatolica.com adresine bildiriniz. Bildiriminiz en kısa sürede değerlendirilip size bilgi verilecektir. Çerez Politikası ve Aydınlatma Metni: 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu uyarınca, kişisel verileriniz; veri sorumlusu olarak Florꜳnatolica web sitesi tarafından KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen kapsamda işlenebilecektir. KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen haklarınıza ilişkin taleplerinizi, Veri Sorumlusuna Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Tebliğ uyarınca hazırlayarak admin@floranatolica.com eposta adresinden iletebilirsiniz. Reklam Politikası: Bu sayfada yayınlanan reklamlar GoogleAdsense tarafından seçilmekte ve yerleştirilmektedir. Uygunsuz içerikte olduğunu düşündüğünüz reklamları bildiriniz.