Çayırçiğdemi (Crocusspeciosus) Süsengiller (Iridaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Istranca, Çatalca-Kocaeli, Batı ve Doğu Karadeniz, İç Batı Anadolu, Orta Kızılırmak, Yukarı Kızılırmak, Antalya alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. Türkiye'nin orta ve kuzey kesimlerine, Kafkasya'ya, kuzey İran'a ve Kırım'a özgüdür.
Bilimsel olarak Crocusspeciosus M.Bieb. şeklinde tanımlanır.
Crocus etimolojisi
Crocus Yunanca krokos (κρόκος) kelimesinden türetilmiştir; krokos muhtemelen, safran/safran sarı/zerdeçal anlamına gelen İbranice karkōm (כרכום), Aramık kurkama (ܟܟܘܪܟܟܡܡܐ ) ve Arapça kurkum (كركم) kelimelerinden birinden türemiştir.
speciosus etimolojisi
Speciosus Latincede güzel, gösterişli, bakılası anlamlarında kullanılır. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. M.Bieb. kısaltması bilim insanı Friedrich August Marschall von Bieberstein (1768-1826) için kullanılmıştır.
Morfoloji
10-15 cm boylanabilen, çok yıllık, soğanlı bir türdür. Soğan gömleği zarsı veya köselemsi, tabanda halkalar halinde parçalıdır ve bazen paralel liflidir. Yapraklar çiçeklenmeden sonra çıkar, 3-4 adettir ve 4-5 mm genişliktedir; iridiceae ailesine özgü tomurcuk tabanındaki zarsı yaprak yoktur. Çiçeklenme sonbahardadır; brakteol mevcuttur; boyun beyaz veya soluk sarı renkte, tüysüz veya seyrek havlıdır; periant dilimler 2.5-6 x 0.8-2.2 cm boyutlarda, sivrimsi veya belirgin şekilde sivri uçlu; sapçıklar 4-11 mm boyda, tüysüz veya az kabarcıklı, beyaz veya soluk sarı renktedir; başçık 1-2.2 cm boyda ve sarı renktedir; boyuncuk genellikle çok narin dallara bölünmüştür, bölünme sıklıkla 6 kat civarındadır.
Göknur Turgut. (2012). The flora of Sarıçalı Mountain and arounds Nallıhan [Doctoral dissertation]. https://www.researchgate.net/profile/Ece_Cakir/publication/317597907_The_flora_of_Saricali_Mountain_and_arounds_Nallihan_AnkaraTurkey/links/59425eb6a6fdcc13d68d7648/The-flora-of-Saricali-Mountain-and-arounds-Nallihan-Ankara-Turkey.pdf
Crocus speciosus - Vikipedi. (2020, April 13). Vikipedi: Özgür Ansiklopedi. Retrieved May 10, 2020, from https://tr.wikipedia.org/wiki/Crocus_speciosus
NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)