Sarıçalı Dağı / Nallıhan / Ankara - Ekim 2018 © Serdar Ölez

Gözlem bildir

Çayır çiğdemi

Iridaceae / Crocus / Crocus speciosus

Çayırçiğdemi (Crocus speciosus) Süsengiller (Iridaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Istranca, Çatalca-Kocaeli, Batı ve Doğu Karadeniz, İç Batı Anadolu, Orta Kızılırmak, Yukarı Kızılırmak, Antalya alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. Türkiye'nin orta ve kuzey kesimlerine, Kafkasya'ya, kuzey İran'a ve Kırım'a özgüdür.

Bilimsel olarak Crocus speciosus M.Bieb. şeklinde tanımlanır. Crocus Yunanca krokos (κρόκος) kelimesinden türetilmiştir; krokos muhtemelen, safran/safran sarı/zerdeçal anlamına gelen İbranice karkōm (כרכום), Aramık kurkama (ܟܟܘܪܟܟܡܡܐ ) ve Arapça kurkum (كركم) kelimelerinden birinden türemiştir. Speciosus Latincede güzel, gösterişli, bakılası anlamlarında kullanılır. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. M.Bieb. kısaltması bilim insanı Friedrich August Marschall von Bieberstein (1768-1826) için kullanılmıştır.

Morfoloji

10-15 cm boylanabilen, çok yıllık, soğanlı bir türdür. Soğan gömleği zarsı veya köselemsi, tabanda halkalar halinde parçalıdır ve bazen paralel liflidir. Yapraklar çiçeklenmeden sonra çıkar, 3-4 adettir ve 4-5 mm genişliktedir; iridiceae ailesine özgü tomurcuk tabanındaki zarsı yaprak yoktur. Çiçeklenme sonbahardadır; brakteol mevcuttur; boyun beyaz veya soluk sarı renkte, tüysüz veya seyrek havlıdır; periant dilimler 2.5-6 x 0.8-2.2 cm boyutlarda, sivrimsi veya belirgin şekilde sivri uçlu; sapçıklar 4-11 mm boyda, tüysüz veya az kabarcıklı, beyaz veya soluk sarı renktedir; başçık 1-2.2 cm boyda ve sarı renktedir; boyuncuk genellikle çok narin dallara bölünmüştür, bölünme sıklıkla 6 kat civarındadır.

listMap

Gözlemler

Türkiye´de doğal yayılan C. speciosus taksonları: Crocus speciosus subsp. speciosus
Türkiye´de doğal yayılan Crocus türleri: C.abantensis, C.adanensis, C.aerius, C.ancyrensis, C.antalyensis, C.asumaniae, C.baytopiorum, C.beydaglarensis, C.biflorus, C.boissieri, C.cancellatus, C.candidus, C.chrysanthus, C.danfordiae, C.fauseri, C.flavus, C.fleischeri, C.gargaricus, C.graveolens, C.karduchorum, C.kerndorffiorum, C.kotschyanus, C.leichtlinii, C.lydius, C.mathewii, C.minutus, C.nerimaniae, C.olivieri, C.pallasii, C.paschei, C.pestalozzae, C.pulchellus, C.reticulatus, C.roseoviolaceus, C.sativus, C.scharojanii, C.sieheanus, C.speciosus, C.vallicola, C.wattiorum
Gözlem bildirilen diğer Crocus türleri:

Kaynaklar

Davis, P. H. (1984). Flora of Turkey and the east Aegean islands Vol:8. Edinburgh University Press.
Türkiye Bitkileri Listesi // bizimbitkiler.org.tr - Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi - 2013. (n.d.). https://www.bizimbitkiler.org.tr/v2/filtre.php?taxon=Crocus+speciosus&taxonKriter=1&sayfa=1
Göknur Turgut. (2012). The flora of Sarıçalı Mountain and arounds Nallıhan [Doctoral dissertation]. https://www.researchgate.net/profile/Ece_Cakir/publication/317597907_The_flora_of_Saricali_Mountain_and_arounds_Nallihan_AnkaraTurkey/links/59425eb6a6fdcc13d68d7648/The-flora-of-Saricali-Mountain-and-arounds-Nallihan-Ankara-Turkey.pdf
Crocus speciosus - Vikipedi. (2020, April 13). Vikipedi: Özgür Ansiklopedi. Retrieved May 10, 2020, from https://tr.wikipedia.org/wiki/Crocus_speciosus
NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)

Manifesto: Tamamen amatör bir grup tarafından hazırlanan bu sayfalar mekanlar, rotalar ve canlılar hakkında genel bilgiler vererek, insanların doğa sevgisi ve onu koruma ve araştırma isteğini arttırmayı hedefler. floranatolica.com web sitesi GezenAdam tarafından şekillendirilmiştir; bu sayfalarda yayınlanan içeriklere katkıda bulunmak veya değiştirmemiz gerektiğini düşündüğünüz kısımları bildirmek için bize admin@floranatolica.com adresinden ulaşabilirsiniz. Yasal Uyarı: Bu sayfa Creative Commons Atıf CC-BY-SA 4.0 Uluslararası Lisansı ile yayınlanmaktadır; uygun atıf ve bağlantı vermek kaydı ile bu sayfada yayınlanan görsel ve metinleri her ortam veya formatta kopyalayabilir ve yeniden dağıtabilirsiniz; bu sayfaya atıf yapmak için MLA, CMOS, APA, ASA, MHRA,... kalıplarından yararlanabilirsiniz. Bu sayfada yayınlanan fotoğraf ve metinlerin tüm sorumluluğu paylaşımı yapan editöre aittir. Editör bu fotograf veya metinleri floranatolica.com web sitesinde yayınlayarak, kendi adı ve bu sayfa bağlantısı verilmesi kaydı ile bunların her ortam veya formatta kopyalanabilir ve yeniden dağıtilabilir olmasına izin verdiğini kabul etmektedir. Editör kendisine ait olmayan ve telif hakkı içeren veya T.C. yasalarına uygunsuz paylaşımlar yapamaz. Florꜳnatolica şikayet postası almadığı sürece bu paylaşımları yayında tutar ve içerik sorumluluğunu kabul etmez. Bu paylaşımların içeriği ile ilgili uygunsuz bir durum olduğunu düşünüyorsanız lütfen admin@floranatolica.com adresine bildiriniz. Bildiriminiz en kısa sürede değerlendirilip size bilgi verilecektir. Çerez Politikası ve Aydınlatma Metni: 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu uyarınca, kişisel verileriniz; veri sorumlusu olarak Florꜳnatolica web sitesi tarafından KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen kapsamda işlenebilecektir. KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen haklarınıza ilişkin taleplerinizi, Veri Sorumlusuna Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Tebliğ uyarınca hazırlayarak admin@floranatolica.com eposta adresinden iletebilirsiniz. Reklam Politikası: Bu sayfada yayınlanan reklamlar GoogleAdsense tarafından seçilmekte ve yerleştirilmektedir. Uygunsuz içerikte olduğunu düşündüğünüz reklamları bildiriniz.

Crocus etimolojisi

speciosus etimolojisi

Morfoloji

Gözlemler