floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Gladiolus kotschyanus
 
Ardıçlı / Pülümür / Tunceli - Haziran 2022 © Serdar Ölez
Gladiolus kotschyanusGladiolus kotschyanusGladiolus kotschyanusGladiolus kotschyanusGladiolus kotschyanusGladiolus kotschyanusphotos
Gözlem bildir
Çayırkılıçotu
Iridaceae / Gladiolus / Gladiolus kotschyanus
mapmapmapmapmapmapmapmapmap
Çayırkılıçotu (Gladiolus kotschyanus) Süsengiller (Iridaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Doğu Karadeniz, Yukarı Fırat, Erzurum-Kars, Yukarı Murat-Van, Hakkari, Adana, Orta Fırat, Dicle alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. 400-2900 m yükseklikler arasında; kireçtaşı yamaçlar ve vadiler, bataklık yerler, dere boyları ve buzul gölleri, Alpin meralar, sulak çayırlar, çam ormanı kenarlarında gözlenebilir.

Bilimsel olarak Gladiolus kotschyanus Boiss. şeklinde tanımlanır.

kotschyanus etimolojisi

Kotschyanus adı Karl Georg Theodor Kotschy (1813-1866)`ye ithafen adlandırılmıştır. Kotschy Avusturyalı bir botanikçi ve seçkin bir bitki kaşifidir; baklagiller ailesinden Kotschya bitki cinsi onun onuruna adlandırılmıştır; Anadolu΄da da bitki araştırma çalışmaları gerçekleştirmiştir. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. Boiss. kısaltması bilim insanı Pierre Edmond Boissier (1810-1885) için kullanılmıştır; Boissier İsviçreli botanikçi, kâşif ve matematikçidir; Türkiye´den ve birçok başka ülkeden ve bölgeden bitki örnekleri toplamıştır; çok sayıda bitki cinsini ilk defa Boissier tanımlamıştır.

Morfoloji


35-65 cm boylanabilen, soğanlı bir türdür. Çiçek soğanı gömleği zarsıdir ve paralel lifler taşır. Yapraklar genelde 2 adettir, eğer 3 adet ise üstlerdeki çok küçüktür; yaprak ayası 4-12 mm genişliktedir; yüzeyler dumanlı değildir, damarlar düzensiz dizilidir. Çiçek durumu 3-7 yoğun çiçekli başak formdadır, çiçekler tek tarafltan çıkar. Taç ve çanak dilimler eliptik-ters yumurtamsı veya yumurtamsı-ispatula biçimli ve azçok uzun kabzalıdır, derin menekşe rengi-eflatun, nadiren soluk leylak rengi veya beyazımsı renktedir; alt yanal dilimler bazen koyu izli ve soluktur; tüp kıvrımlıdır, arkadaki kısım 8-11 mm, öndeki 13-17 mm uzunluktadır; üst dilimler 25-28 x 14-18 mm, alt dilimler 25-30 x 9-12 mm boyutlardadır. Başçık 8-14 mm uzunlukta, sapçıklar 14-16 mm uzunluktadır. Boyuncuk ençok 3.5 cm uzunlukta, tepecik parçaları eşit ve herbiri 4 mm uzunluktadır. Kapsül meyvenin taban kısmı dar yumurta biçiminde ve 1-1.7 cm boydadır; tohumlar 2.5-3.5 x ~1.5 mm boyutlarda, kahverengi ve kanatsızdır.



listMaplistPiclist

Gözlemler


Gladiolus kotschyanusOtluca / Hakkari
Temmuz 2024 ©Serdar Ölez
Gladiolus kotschyanusDağyolu / Pülümür / Tunceli
Haziran 2023 ©Golshan Zare
Gladiolus kotschyanusSağlamtaş / Pülümür / Tunceli
Haziran 2023 ©Serdar Ölez
Gladiolus kotschyanusArdıçlı / Pülümür / Tunceli
Haziran 2022 ©Serdar Ölez
Gladiolus kotschyanusGürün / Sivas
Ekim 2018 ©Selvinaz Gülçin Bozkurt vd.
Benzer taxonlar
Türkiye´de doğal yayılan Gladiolus türleri: G.anatolicus, G.antakiensis, G.atroviolaceus, G.attilae, G.halophilus, G.humilis, G.illyricus, G.italicus, G.kotschyanus, G.micranthus




Kaynaklar
  1. Davis,P.H., Cullen,J., & Coode,M.J. (1962-1988). Flora of Turkey and The East Aegean Islands. Edinburgh University Press (Kısım çevirisi: Ölez S., 2023)
  2. NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
  3. Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
  4. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  5. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)