Güzsümbülü (Prosperoautumnale) Kuşkonmazgiller (Asparagaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Çatalca-Kocaeli, Ergene, Güney Marmara, Batı, Orta ve Doğu Karadeniz, Asıl Ege, İç Batı Anadolu, Antalya, Adana alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. Deniz seviyesi ile 1760 m yükseklikler arasında; kuru, güneşli çayırlıklar, yamaçlar, kireçtaşı alanlar, makilikler, açık koruluklarda, nadiren de ıslak alanlarda gözlenebilirler.
Bilimsel olarak Prosperoautumnale (L.) Speta şeklinde tanımlanır.
Prospero etimolojisi
Prospero `düzgün gelişen` anlamına gelen Latince prosperos kelimesinden türetilmiştir.
autumnale etimolojisi
Autumnale 16'ıncı yüzyıl Latincesinde `sonbaharla ilgili` anlamına gelen autumnalis kelimesinden türetilmiştir; botanikte bitkinin sonbaharda yetiştiğinie, filizlendiğine veya çiçeklendiğine işaret eder. Parantez içerisindeki kısaltmalar bu taksonu ilk yayınlayan kişiyi/kişileri, parantez dışındakiler ise ilk yayın ardından bu taksona revizyon yapan kişi/kişileri belirtir. L. kısaltması bilim insanı Carl Linnaeus (1707-1778) için kullanılmıştır; Linnaeus modern taksonominin babası, İsveçli bir botanikçi, doktor ve zoologdur. Speta kısaltması bilim insanı Franz Speta (1941-) için kullanılmıştır.
Morfoloji
Soğanlı bir türdür. Çiçek soğanı 1 x 2 cm boyutlardadır; tabakalar kahverengi, bazen pembemsi renktedir; nadiren 1-3 cm uzunluğunda 1 - 3 adet zarsı şeffaf katafil {sürgünlerin alt taraflarında yer alan ve tomurcukları koruyan yaprak} bulunur. Yapraklar 2-17 cm x 1-2 mm boyutlarda, 3 - 12 adet, hemen hemen şeritsi ve etlidir; genellikle dik gelişir; genellikle çiçeklerlerden daha sonra çıkarlar. Çiçeklenme Ağustos-Ekim ayları arasında gerçekleşir; 1 - 2 adet çiçek kurulu sapı bulunur, saplar 5 - 30 cm uzunlukta kıvrımsız-dik ve yarıklıdır, alt kısımları az pürüzlüdür; salkım 4 - 25 çiçeklidir, başlangıçta yoğun ve piramidal sonraları seyrektir; çiçek sapı yarı dik ve 3 - 10 mm uzunluktadır, meyvelenme sırasında dikleşir ve uzar; brakte yoktur; çiçek örtüsü dilimleri 3 - 5 x 1.5 - 2 mm boyutlarda, yayılı ve leylak rengidir, orta damarlar daha koyudur; sapçıklar tabanda ~ 1 mm genişliktedir; ovaryum taban kısmı dar yumurta biçiminde ve 3.5 - 4 mm uzunluktadır; boyuncuk 0.5 - 2 mm uzunluktadır. Tohumlar 3 x 1.5 mm boyutlarda, elipsoid ve siyahtır, tohum zarfı yoktur.
Davis,P.H., Cullen,J., & Coode,M.J. (1962-1988). Flora of Turkey and The East Aegean Islands. Edinburgh University Press.
NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)
Akliman Feneri / Sinop
Ankara
