Şemsiye mantarları şapkalı mantar türlerinin en büyüklerindendir. Geçirimli meralarda veya nadiren ormanlık alanlarda; tek tek, gruplar halinde veya halka dizimimli olarak gelişirler. Peri halkaları da denilen bu nadir gelişim şekli özellikle yağışlı mevsimde ve düz çayırlıklarda görülür; toprak altında gelişen mantar hifleri çayıra görece daha koyu renkli ve dairemsi bir alan oluşturur, alanın sınırlarında bu türe ait mantarlar halka şeklinde dizilerek gelişir. Geçirimli meralarda veya nadiren ormanlık alanlarda; tek tek, gruplar halinde veya
peri halka
ları şeklinde gelişirler.
Türkçe literatürde genellikle Şemsiye matarı olarak adlandırılsa da, bazı yörelerde turna mantarı olarak bilinir.
Macrolepiota etimolojisi
Macrolepiota Latincede `büyük, daha büyük` anlamına gelen macrós kelimesi ile yine Latincede bir mantar cins adı olan Lepiota kelimesinin birleşiminden türetilmiştir.
procera etimolojisi
Procera Latincede ince, ince ve uzun anlamlarında kullanılır.
Morfoloji
Şapka
başlangıçta yumurtamsı-küresel ve soluk kahverengidir, kenarları sapın çevresinden şapka içerisine kadar uzanır; olgunlaştıkça bu kısım kırılır ve sap etrafında etli, hareketli bir
halka
kalır; tam olgunlukta, şapka 10-25 cm boyutlarda ve neredeyse düzdür, üzeri kolayca çıkabilen
pul
larla kaplıdır, üst merkezde 'umbo' olarak ta adlandırılan daha koyu kahverengi dairemsi bir çıkıntı yer alır.
Lamel
ler
yoğun
dizilimli, beyaz veya soluk krem renklidir; sap ile birleşik değillerdir.
Sap
görece incedir; şapka henüz düzleşmeden tam boyuna ulaşır; dokusu yoğun liflidir.
Spor izi
beyazdır. Eti beyazdır, kesildiğinde soluk pembe-krem rengine dönüşebilir. Hoş ve fındığımsı bir kokusu vardır.
Macrolepiota procera. (2020, July 7). Wikipedia, the free encyclopedia. Retrieved July 11, 2020, from https://en.wikipedia.org/wiki/Macrolepiota_procera
Mushrooms and Other Fungi of North America. Phillips, Roger (2010). ISBN 978-1-55407-651-2.
Kose, M., Yilmaz, I., AKATA, I., KAYA, E., & Guler, K., (2015). A Case Study: Rare Lepiota brunneoincarnata Poisoning. WILDERNESS & ENVIRONMENTAL MEDICINE , vol.26, 350-354.
Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)
Konur / Keskin / Kırıkkale
