Çam kozalak emici böceği (Leptoglossusoccidentalis) Yaprak ayaklı böcekler (Coreidae) ailesinden bir türdür.
Türkçe literatürde genellikle Çam kozalak emici böceği olarak adlandırılsa da, bazı yörelerde batı kozalaklı tohum böceği olarak bilinir. Bilimsel olarak Leptoglossusoccidentalis (Heidemann, 1910) şeklinde tanımlanır.
occidentalis etimolojisi
Occidentalis tür adı Latince `batı´ anlamındadır; sıklıkla türün doğal yetişme ortamının Batı Yarımküre´de olduğuna atıfta bulunur. Parantez içerisindeki kısaltmalar ve tarih bu taksonu ilk yayınlayan bilim insanını ve ilk yayın tarihini belirtir.
Son yıllarda çam kozalak emici böceğinin ibreli ağaç türlerinin kozalaklarını delerek tohumlarına zarar verdiği kaydedilmektedir (Lesieur vd., 2014; Parlak, 2017) L. occidentalis, çam kozalak emici böceği, Kuzey Amerika’nın batı bölgelerine özgü bir türdür. Avrupa’ya 1999 yılında bulaşan tür, 10-15 sene içerisinde tüm kıtayı istila etmiştir (Fent ve Kment, 2011; Roques vd., 2016). Ülkemize girişi ise 2009 yılında olup (Arslangündoğdu ve Hızal, 2010) hemen hemen tüm bölgelerimizde yayılmış bulunmaktadır.
Böceğin ortalama uzunluğu 18.8 mm, emici hortumunun uzunluğu ise ortalama 12.3 mm olarak belirlenmiştir. Kanatlarının üstündeki beyaz "W" harfi şeklindeki karakteristik yapı böceğin tanınmasında kolaylık sağlamaktadır (Parlak, 2017). Sokucu-emici ağız parçaları sayesinde çoğu ibreli tür olmak üzere, 40 dolayında ağaç türünün tohumları ile beslendiği ve böylelikle zarar oluşturduğu bildirilmektedir (Fent ve Kment, 2011; Tamburini vd., 2012). Emici hortumu kozalakları rahatlıkla delebilecek şekilde gelişmiştir (Şekil 2).
Böcek iğne şeklindeki delici-emici ağız yapısıyla kozalağa iğnesini batırmakta, tohum içerisine hücre duvarını yıkıma uğratan enzimler (Campbell ve Shea, 1990) salgılayarak akışkan kıvama getirdiği besi dokusu (megagametofit) ve embriyoyu sindirim sistemine çekmek suretiyle beslenmektedir. Kozalaklar olgunlaşsa bile tohumların içleri boş kalmaktadır. Yumurta yapabilmek için daha fazla tohumla beslenen dişiler erkeklere oranla daha iridir. İbreli türlerle beslenen böceğin adaptasyon kabiliyeti ve yayılma hızı çok yüksek olup, tohum oluşumu sırasında ya da tohumlar olgunlaştıktan sonra verdiği zararlar incelemelerde görülebilmektedir (Parlak, 2017; Lesieur vd., 2019).
L. occidentalis tohumlara etkisi dolayısıyla fıstıkçamında büyük ekonomik kayıplara yol açmaktadır (Lesieur vd., 2014; Parlak, 2017). Kızılçam, karaçam ve sarıçam gibi ibreli türlerde de tohumlara olan etkisi ile türlerin gençleşme potansiyelini düşürmek suretiyle zarar vermektedir (Tamburini vd., 2012; Lesieur vd., 2014). Ayrıca tohumların içini yerken kozalak ve tohumlara çeşitli fungal hastalıkları bulaştırabilmektedir (Luchi vd., 2012).
Benzer taxonlarTürkiye´de doğal yayılan diğer Leptoglossus türleri:L.occidentalis
Kaynaklar
Kalkan, M., Arık, G., Çiçekçi, G., Yılmaz, M., et al. (2021). Çam kozalak emici böceği (Leptoglossus occidentalis Heidemann)’nin karaçam ve sarıçam tohumlarının doluluk ve çimlenmesine etkisi. Ağaç Ve Orman, 2(1), 29-34.
Arslangündoğdu Z., Hızal, E. 2010. The western conifer seed bug, Leptoglossus occidentalis (Heidemann, 1910), recorded in Turkey (Heteroptera: Coreidae). Zoology in the Middle East, 50(1): 138– 139.
Campbell, B.C., et P.J. Shea. 1990. A Simple Staining Technique For Assessing Feeding Damage By Leptoglossus occidentalis Heidemann (Hemiptera: Coreidae) on Cones. Can. Ent. 122: 963-968.
Fent M., Kment P., 2011. First record of the invasive western conifer seed bug Leptoglossus occidentalis (Heteroptera: Coreidae) in Turkey. North-Western Journal of Zoology, 7(1): 72–80.
Lesieur V., Yart A., Guilbon S., Lorme P., Auger-Rozenberg M.A., Roques A., 2014. The invasive Leptoglossus seed bug, a threat for commercial seed crops, but for conifer diversity? Biological Invasions, 16: 1833–1849.
Luchi N., Mancini V., Feducci M., Santini A., Capretti P., 2012. Leptoglossus occidentalis and Diplodia pinea: a new insect-fungus association in Mediterrenean forests. Forest Pathology, 42: 246–251.
Parlak, S. 2017. An invasive species: Leptoglossus occidentalis (Heidemann) how does it affect forestry activities. Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 17(3), 531-542.
Roques A., Auger-Rozenberg M.A., Blackburn T.M., Garnas J., Pyšek P., Rabitsch W., Richardson D.M., Wingfield M.J., Liebhold A.M., Duncan R.P., 2016. Temporal and interspecific variation in rates of spread for insect species invading Europe during the last 200 years. Biol Inv 18:907–920.
Tamburini M., Maresi G., Salvadori C., Battisti A., Zottele F., Pedrazzoli F., 2012. Adaptation of the invasive western conifer seed bug Leptoglossus occidentalis to Trentino, an alpine region (Italy). Bulletin of Insectology, 65: 161–170.
Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Flora tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)
Aziziye / Çankaya / Ankara
