floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Lallemantia peltata
 
Bozağakaraderbent / Pülümür / Tunceli - Haziran 2022 © Serdar Ölez
Lallemantia peltataLallemantia peltataLallemantia peltataLallemantia peltataLallemantia peltataLallemantia peltataphotos
Gözlem bildir
Kalkanbaşı
Lamiaceae / Lallemantia / Lallemantia peltata
mapmapmapmapmapmapmapmap
Kalkanbaşı (Lallemantia peltata) Ballıbabagiller (Lamiaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Orta ve Doğu Karadeniz, Yukarı Kızılırmak, Erzurum-Kars, Yukarı Murat-Van, Hakkari, Adana alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. 1250-2500 m yükseklikler arasında; nadas tarlaları, yol kenarları, erozyonlu yamaçlar ve su yataklarında gözlenebilir.

Bilimsel olarak Lallemantia peltata (L.) Fisch. & C.A.Mey. şeklinde tanımlanır.

Lallemantia etimolojisi

Lallemantia cins adı Julius Léopold Eduard Avé-Lallemant (1803 – 1867) `a ithafen adlandırılmıştır. Avé-Lallemant bir Alman entomolojist ve botanikçidir; ΄De plantis quibusdam Italiae borealis et Germaniae australis rarioribus - Kuzey İtalya ve Güney Almanyanın Bazı Bitkileri (1829)΄ eserinin yazarıdır; yayınladığı türlerin bilimsel adlandırmalarına Avé-Lall kısaltması eklenmiştir.  Parantez içerisindeki kısaltmalar bu taksonu ilk yayınlayan kişiyi/kişileri, parantez dışındakiler ise ilk yayın ardından bu taksona revizyon yapan kişi/kişileri belirtir. Kısaltmalar arasında yer alan & işareti, bu bilim insanlarının bitki hakkındaki makaleyi birlikte yayınladılarını belirtir. L. kısaltması bilim insanı Carl Linnaeus (1707-1778) için kullanılmıştır; Linnaeus modern taksonominin babası, İsveçli bir botanikçi, doktor ve zoologdur. Fisch. kısaltması bilim insanı Friedrich Ernst Ludwig von (Fedor Bogdanovic) Fischer (1782-1854) için kullanılmıştır. C.A.Mey. kısaltması bilim insanı Carl Anton von Meyer (1795-1855) için kullanılmıştır; Meyer bir Alman (daha sonra Rus vatandaşı olmuştur) botanikçi ve kaşiftir.

Morfoloji


15-40 cm boylanabilen, tek yıllık bir bitkidir. Gövde diktir, basit veya dallanmış olabilir. Alt yapraklar yumurtamsı veya dikdörtgenimsi ve 40-55 x 7-12 mm boyutlardadır, saplıdır ve kenarlar testere dişlidir; üst yapraklar ± mızraksı veya şeritsi ve 15-50 x 3-10 mm boyutlardadır, zayıfça testere dişli veya tam kenarlıdır, neredeyse sapsızdır. Brakteol 7-10 x 6-9 mm boyutlarda ve daire şeklindedir, taban ± kesiktir, alt kısmı ağsı-damarlıdır, kenarlar kirpikli-dişlidir. Çanak ± silindirik formdadır, 1/3´ten daha az kısmı bölünmüştir; üstlerdeki diş ters yumurtamsı, yanal dikdörtgenimsidir; alt dişler mızraksıdır. Taç menekşe-mavi veya soluk mavimsidır, nadiren beyaz olabilir; 14-18 mm uzunluktadır; tüp ± çanak boyuna eşittir.



listMaplistPiclist

Gözlemler


Lallemantia peltataEfeağılı / Pülümür / Tunceli
Haziran 2023 ©Salih Usta
Lallemantia peltataÇobanyıldızı / Pülümür / Tunceli
Haziran 2023 ©Serdar Ölez
Lallemantia peltataBozağakaraderbent / Pülümür / Tunceli
Haziran 2022 ©Serdar Ölez
Lallemantia peltataEğrisöğüt / Pınarbaşı / Kayseri
2002 ©Ayşe Mine Özkan v.d.
Lallemantia peltataPülümür / Tunceli
Mayıs 2020 ©Metin Armağan
Benzer taxonlar
Türkiye´de doğal yayılan Lallemantia türleri: L.canescens, L.iberica, L.peltata




Kaynaklar
  1. Davis,P.H., Cullen,J., & Coode,M.J. (1962-1988). Flora of Turkey and The East Aegean Islands. Edinburgh University Press (Kısım çevirisi: Ölez S., 2023)
  2. NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
  3. Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
  4. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  5. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)