floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Galium odoratum
 
Kuzdağ / Yenice / Karabük - Haziran 2017 © Serdar Ölez
Galium odoratumGalium odoratumGalium odoratumGalium odoratumGalium odoratumGalium odoratumphotos
Gözlem bildir
Orman iplikçiği
Rubiaceae / Galium / Galium odoratum
mapmapmapmapmapmapmapmapmapmap
Ormaniplikçiği (Galium odoratum) Kökboyagiller (Rubiaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Istranca, Çatalca-Kocaeli, Güney Marmara, Batı ve Orta Karadeniz, Asıl Ege, Yukarı Murat-Van, Antalya, Adana alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. 600-2400 m yükseklikler arasında; zengin tabanlı ve geniş yapraklı orman altlarında doğal gelişim gösterirler.


Galium odoratum Türkçede Ormaniplikçiği olarak adlandırılır. Bilimsel olarak Galium odoratum (L.) Scop. şeklinde tanımlanır.

Galium etimolojisi

Galium cins adı Latincede `süt` anlamına gelen gala kelimesinden türetilmiştir; peynir yapımında sütün pıhtılaşmasına yardımcı olmak için çeşitli Galium türlerinin çiçeklerinin eski kullanımına bir atıftır. Parantez içerisindeki kısaltmalar bu taksonu ilk yayınlayan kişiyi/kişileri, parantez dışındakiler ise ilk yayın ardından bu taksona revizyon yapan kişi/kişileri belirtir. L. kısaltması bilim insanı Carl Linnaeus (1707-1778) için kullanılmıştır; Linnaeus modern taksonominin babası, İsveçli bir botanikçi, doktor ve zoologdur.

Scop. etimolojisi

Scop. kısaltması bilim insanı Joannes Antonius Scopoli (1723-1788) için kullanılmıştır; Scopoli Avusturyalı hekim ve doğa bilimcidir; Avusturya İmparatorluğunun Linnaeus´u olarak anılır.

Morfoloji


20-30 cm boylanabilen, çok yıllık, rizomlu bir türdür. Gövdeler dört köşeli ve bazen dikenlidir, sıklıkla dallanmaz, boğum noktalarındaki halka dizilimli tüyler hariç tüysüzdür. Yapraklar 6-9'u bir arada halka dizilimli ve her biri 20-50 x 5-12 mm boyutlardadır; en geniş kısmı ortada veya son 1/3'lük kısımdadır; uç kısmı aşağı doğru kıvrıktır. Çiçeklenme Mayıs-Temmuz ayları arasında gerçekleşir; çiçek kurulu terminaldir ve iki yan dallı talkım şeklindedir; çiçek sapı 1-6 mm boydadır, meyve zamanı 11 mm'ye kadar uzayabilir; üstlerdeki brakteler indirgenmiştir; taç 4-8 mm çapta huni şeklindedir, tüp kısmı ~ 1.5-2 mm uzunluktadır ve loblar 2-3.5 mm boyda ve sivrimsidir. Meyve yumurta biçimlidir ve 2-3 mm çaptadır; çengel tüylüdür ve tüylü kısım 1 mm uzunluktadır.


listMaplistPiclist

Gözlemler


Galium odoratumSenek / Pülümür / Tunceli
Haziran 2023 ©Serdar Ölez
Galium odoratumAltınhüseyin / Pülümür / Tunceli
Haziran 2022 ©Salih Usta
Galium odoratumKuzdağ / Yenice / Karabük
Haziran 2017 ©Serdar Ölez
Galium odoratumUlus / Bartın
Aralık 2018 ©Bilge Tunçkol ve ark.
Galium odoratumKüre / Kastamonu
Ekim 2022 ©Bilge Tunçkol ve ark.
Galium odoratumKavaklı / Yenice / Karabük
Aralık 2019 ©Ahmet Aytekin ve ark.
Benzer taxonlar
Türkiye´de doğal yayılan Galium türleri: G.adhaerens, G.aladaghense, G.album, G.angustissimum, G.antitauricum, G.aparine, G.aretioides, G.asparagifolium, G.babadaghense, G.basalticum, G.baytopianum, G.boreale, G.bornmuelleri, G.bracteatum, G.brevifolium, G.caminianum, G.campanelliferum, G.cankiriense, G.canum, G.cappadocicum, G.cassium, G.ceratoamanianum, G.ceratocarpon, G.cilicicum, G.consanguineum, G.cornigerum, G.czerepanovii, G.davisii, G.debile, G.demissum, G.dieckii, G.divaricatum, G.dumosum, G.elongatum, G.exsurgens, G.fissurense, G.floribundum, G.galiopsis, G.ghilanicum, G.globuliferum, G.graecum, G.haussknechtii, G.heldreichii, G.hierosolymitanum, G.huber-morathii, G.humifusum, G.hypoxylon, G.incanum, G.isauricum, G.kurdicum, G.lasiocarpum, G.lovcense, G.margaceum, G.megalanthum, G.membranaceum, G.mite, G.murale, G.nabelekii, G.nigdeense, G.nigricans, G.octonarium, G.odoratum, G.olympicum, G.palustre, G.pamphylicum, G.papilliferum, G.parisiense, G.parvulum, G.paschale, G.penduliflorum, G.penicillatum, G.peplidifolium, G.pseudocapitatum, G.pterocarpum, G.radulifolium, G.rivale, G.rotundifolium, G.rubioides, G.runcinatum, G.samuelssonii, G.scabrifolium, G.scopulorum, G.setaceum, G.setuliferum, G.shepardii, G.sieheanum, G.sorgerae, G.spurium, G.stepparum, G.subuliferum, G.subvelutinum, G.tenuissimum, G.tmoleum, G.tolosianum, G.tortumense, G.tricornutum, G.trifidum, G.trojanum, G.tubiflorum, G.tuncelianum, G.uliginosum, G.verticillatum, G.verum, G.xylorrhizum, G.zabense




Kaynaklar
  1. Davis, P. H., Cullen, J., & Coode, M. J. (1982). Flora of Turkey and the east Aegean islands. Edinburgh University Press. Vol:7 P:781
  2. NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
  3. Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
  4. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  5. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)