floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Ecballium elaterium
 
Karaburun / İzmir - Temmuz 2020 © Serdar Ölez
Ecballium elateriumEcballium elateriumEcballium elateriumEcballium elateriumEcballium elateriumEcballium elateriumphotos
Gözlem bildir
Eşekhıyarı
Cucurbitaceae / Ecballium / Ecballium elaterium
mapmapmapmapmapmapmapmapmap
Eşekhıyarı (Ecballium elaterium) Kabakgiller (Cucurbitaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Istranca, Çatalca-Kocaeli, Ergene, Güney Marmara, Batı ve Orta Karadeniz, Asıl Ege, Adana alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. Deniz seviyesi ile 600m yükseltiler arasında; döküntü alanlar, yol kenarları, nehir yataklarında gelişim gösterirler.

Türkçe literatürde genellikle Eşekhıyarı olarak adlandırılsa da, bazı yörelerde cırlatan, acı hıyar, şeytan keleği veya acı kavun olarak bilinir. Bilimsel olarak Ecballium elaterium (L.) A.Rich. şeklinde tanımlanır. Parantez içerisindeki kısaltmalar bu taksonu ilk yayınlayan kişiyi/kişileri, parantez dışındakiler ise ilk yayın ardından bu taksona revizyon yapan kişi/kişileri belirtir. L. kısaltması bilim insanı Carl Linnaeus (1707-1778) için kullanılmıştır; Linnaeus modern taksonominin babası, İsveçli bir botanikçi, doktor ve zoologdur. A.Rich. kısaltması bilim insanı Achille Richard (1794-1852) için kullanılmıştır.

Morfoloji


Yerden 20-25cm kadar yükselen, sürünücü, çok yıllık otsu bir bitkidir. Gövdesi yatık, sağlam, kıllı ve açık yeşildir. Yapraklar uzun saplı, yumurtamsı-üçgenimsi-kalpsi şekilli, kalın, sert, koyu yeşil renkli; alt kısmı kıllı-kaba tüylü, üst kısmı az pürüzlü; kenarları dalgalı, oldukça içbükey; genellikle 5 lobludur. Çiçeklenme Nisan-Ekim ayları arasında; çiçekler 1-8 cm uzunluğundaki saplar üzerinde; erkek çiçekler 3.5-3.7 cm çapta, taç yaprakları 5 adet, 8-16 x 4-7 mm sarı renkli; dişi çiçekler sıklıkla erkek çiçekler ile birlikte yaprak ile dal arası, taç yapraklar 5 adet ve 6-12 x 3-6 mm boyutlardadır. Meyve sarkık, 3-5 x 1.5-2.5 cm boyutlarda; başta yeşil olgunlaşınca sarımsı renktedir; olgunlaşınca saptan ayrılır, meyvenin dip kısmında açılan delikten tohumlar ve usare dışarı fışkırır. Tohumlar yaklaşık 4 mm boyundadır. Meyve zehirlidir, ancak öz suyunun ilaç sanayi ve alternatif tıpta kullanıldığı bilinmektedir.


listMaplistPiclist

Gözlemler


Ecballium elateriumİlkadım / Çankaya / Ankara
Kasım 2024 ©Serdar Ölez
Ecballium elateriumAtatürk /  Burdur
Kasım 2024 ©Serdar Ölez
Ecballium elateriumDikili / İzmir
Eylül 2024 ©Serdar Ölez
Ecballium elateriumGelincik / Sinop
Kasım 2023 ©Serdar Ölez
Ecballium elateriumHacıenbiya / Şereflikoçhisar / Ankara
Ekim 2021 ©Serdar Ölez
Ecballium elateriumKula / Manisa
Eylül 2020 ©Serdar Ölez
Ecballium elateriumKaraburun / İzmir
Temmuz 2020 ©Serdar Ölez
Ecballium elateriumKaraburun / İzmir
Ekim 2019 ©Serdar Ölez
Ecballium elateriumKaraburun / İzmir
Ağustos 2018 ©Serdar Ölez
Ecballium elateriumKaraburun / İzmir
Ağustos 2015 ©Serdar Ölez
Ecballium elateriumKemalpaşa / İzmir
Ekim 2024 ©Serdar Ölez
Ecballium elateriumKaş / Antalya
Şubat 2014 ©Seda Soylu
Ecballium elateriumTuzla / Çiğli  / İzmir
2017 ©Yurdanur Akyol v.d.
Ecballium elateriumAnkara
Aralık 2015 ©İsmail Eker vd.
Etkileşim
Ecballium Elaterium Meyvelerinin Sinüzite Karşı Kullanımı (Araştırma)[*]Benzer taxonlar
Türkiye´de doğal yayılan diğer Ecballium türleri: E.elaterium




Kaynaklar
  1. NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
  2. Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
  3. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Flora tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  4. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)