floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Citrus sinensis
 
Tarsus / Mersin - Mart 2016 © Ahmet Demirtaş
Citrus sinensisCitrus sinensisCitrus sinensisCitrus sinensisCitrus sinensisCitrus sinensisphotos
Gözlem bildir
Portakal ağacı
Rutaceae / Citrus / Citrus sinensis
mapmapmapmapmap
Portakal (Citrus sinensis) Turunçgiller (Rutaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Doğu Karadeniz, Asıl Ege, Antalya, Adana alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. Citrus sinensis, 40°K ile 40°G enlemleri arasında, sıklıkla alçak rakımlarda doğal gelişim gösterir. Tropiklerde genellikle 0-1800 metre ve subtropiklerde 0-750 metreye kadar rakımlarda yetiştirilebilir. Yıllık yağış isteri 125-500 mm olmasına karşın, kültür tarımında yüksek verimlilik için 1000-1500 mm sulama yapılmaktadır. Sıcaklık isterleri yazın 12-38ºC ve kışın 1-10ºC arasındadır; olgun portakal ağaçları bir istisna olarak kışlarken -3ºC sıcaklıktada uzun süre yaşayabilirler. Başarılı kök büyümesi, toprak sıcaklıkları 12ºC'den yüksek olduğunda gerçekleşir; -8ºC sıcaklık da dallar solmaya başlar ve -10ºC'de Citrus sinensis ağacı ölür.
 


Bilimsel olarak Citrus sinensis (L.) Osbeck şeklinde tanımlanır. Parantez içerisindeki kısaltmalar bu taksonu ilk yayınlayan kişiyi/kişileri, parantez dışındakiler ise ilk yayın ardından bu taksona revizyon yapan kişi/kişileri belirtir. L. kısaltması bilim insanı Carl Linnaeus (1707-1778) için kullanılmıştır; Linnaeus modern taksonominin babası, İsveçli bir botanikçi, doktor ve zoologdur. Osbeck kısaltması bilim insanı Pehr Osbeck (1723-1805) için kullanılmıştır.

Morfoloji


Doğal ortamında 10 m kadar boylanabilen, sıklıkla tarımsal amaçlarla yetiştirilen, dikenli bir ağaçtır; dikenler az sayıda, narin ve esnektir. Yapraklar 7.5-11 cm boyutlarda, yumurtamsı-dikdörtgenimsi formdadır; kenarlar tam veya ince testere dişlidir; yaprakların uç kısmı keskin veya küttür; aromatiktir; yaprak sapı hemen hemen kanatlıdır ve kanatlar ters mızraksıdır. Çiçeklenme Mart-Mayıs ayları arasında gerçekleşir; çiçekler yaprak ile dal arasında talkım (cymes) kurullarda gelişir, her kurul 1-6-çiçeklidir; taç yapraklar geriye bükülmüştür; ercik yaklaşık 20 adettir. Meyvelenme Eylül-Ekim aylarında gerçekleşir; meyve 6-9 cm çapta, basık kutuplu veya hafifçe oval formdadır; kabuk kalın veya ince olabilir, koyu sarı ile portakal-kırmızı renkler arasındadır; meyvenin etli kısmı portakal rengi-sarı veya kırmızımsı renkte, tatlı veya hafifçe asidiktir.


listMaplistPiclist

Gözlemler


Citrus sinensisKemer / Antalya
Ağustos 2022 ©Serdar Ölez
Citrus sinensisKonak / İzmir
Nisan 2021 ©Serdar Ölez
Citrus sinensisTarsus / Mersin
Mart 2016 ©Ahmet Demirtaş
Citrus sinensisÇıralı / Kemer / Antalya
Ağustos 2020 ©Serdar Ölez
Benzer taxonlar
Türkiye´de doğal yayılan Citrus türleri: C.aurantiifolia, C.aurantium, C.limon, C.maxima, C.medica, C.paradisi, C.reticulata, C.sinensis, C.trifoliata




Kaynaklar
  1. Citrus sinensis in flora of Pakistan @ efloras.org. (n.d.). eFloras.org Home. https://www.efloras.org/florataxon.aspx?flora_id=5&taxon_id=200012435
  2. Citrus sinensis (L.) Osbeck — The plant list. (n.d.). Home — The Plant List. https://www.theplantlist.org/tpl1.1/record/tro-50149358
  3. Perea, V. (n.d.). Citrus sinensis. Welcome to Colegio Bolivar. https://www.colegiobolivar.edu.co/garden/wp-content/uploads/2017/06/VPerea-Citrus-sinensis-2017.pdf
  4. NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
  5. Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
  6. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  7. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)