floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Carthamus dentatus
 
Turgutreis / Bodrum / Muğla - Haziran 2023 © Serdar Ölez
Carthamus dentatusCarthamus dentatusCarthamus dentatusCarthamus dentatusCarthamus dentatusCarthamus dentatusphotos
Gözlem bildir
Kınadikeni
Asteraceae / Carthamus / Carthamus dentatus
mapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmapmap
Kınadikeni (Carthamus dentatus) Papatyagiller (Asteraceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Istranca, Çatalca-Kocaeli, Ergene, Batı ve Orta Karadeniz, Asıl Ege, İç Batı Anadolu, Yukarı Sakarya, Orta Kızılırmak, Yukarı Kızılırmak, Konya, Yukarı Fırat, Antalya, Adana, Dicle alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. Bu tür, yetişme ortamı olarak deniz seviyesinden 1250 m’ye kadar olan yüksekliklerdeki, stebi, kuru kalkerli toprakları ve nehir yataklarını tercih eder ve temmuz‐ağustos aylarında çiçeklenir.

Bilimsel olarak Carthamus dentatus (Forssk.) Vahl şeklinde tanımlanır.

Carthamus etimolojisi

Carthamus cins adı tekstil boyama için bu çiçeklerinin kullanımına atıfta bulunarak Arapçada boya anlamına gelen qurtum [قرطم] boya fiilinden türemiştir. Sözcük ayrıca bazı Roman dillerine de girmiştir, örneğin, İtalyancada cartamo veya Katalan càrtam, İspanyolcada cártamo kelimesi kullanılmaktadır. Parantez içerisindeki kısaltmalar bu taksonu ilk yayınlayan kişiyi/kişileri, parantez dışındakiler ise ilk yayın ardından bu taksona revizyon yapan kişi/kişileri belirtir. Forssk. kısaltması bilim insanı Pehr Forsskål (1732-1763) için kullanılmıştır. Vahl kısaltması bilim insanı Martin (Henrichsen) Vahl (1749-1804) için kullanılmıştır.

Morfoloji


17- 60 (-100) cm. Gövdeler saman renkli, ülgerli-örümcek ağsı. Sap yaprakları salgılı-lanate, grimsi-yeşil, 20-60 x 2-13 mm, yumurtamsı-sivri uçlu, sapı kavrayan/saran, kenarlar iğne dikenli-sığ tüysü bölmeli. Kapitulum seyrek veya yoğun yalancı şemsiye kurulda. Dışta kalan filariler 2.5-5 cm, içte kalanların boyunun 1-2 katı, azçok dik veya belirgin geriye bükük; orta büzük, yukarıda yumurtamsı; tırnak sivri uçlu, eflatunumsu-benekli, saçaklı tepeli. Çiçekler eflatun-pembe.



listMaplistPiclist

Gözlemler


Carthamus dentatusTurgutreis / Bodrum / Muğla
Haziran 2023 ©Serdar Ölez
Carthamus dentatusTuzla / Çiğli  / İzmir
2017 ©Yurdanur Akyol v.d.
Carthamus dentatusUrla  / İzmir
2017 ©Yurdanur Akyol v.d.
Carthamus dentatusAnkara
Aralık 2015 ©İsmail Eker vd.
Benzer taxonlar
Türkiye´de doğal yayılan Carthamus türleri: C.caeruleus, C.dentatus, C.glaucus, C.lanatus, C.persicus, C.tenuis, C.tinctorius




Kaynaklar
  1. R. S. Göktürk, “Phaselis Antik Kenti Florası I”. Phaselis I (2015) 81-131.
  2. NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
  3. Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
  4. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  5. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)