Porçini 35 cm çap, 25 cm boy ve 3 kg kadar ağırlığa ulaşabilen büyük bir mantardır. En lezzetli mantarlardan biridir. Sote, makarna sosu, çorba yapılarak, hatta çiğ olarak yenebilir. B. edulis kozalaklı ağaçların yanı sıra geniş yapraklı ağaçların altında da yetişir. İlkbahar ve yaz aylarında sis veya çiğ oluşumuyla nadiren meyve verirler; esas meyvelenme sonbaharın ilk yağmurlarından sonra gerçekleşir. Ağaçların yer altındaki köklerini mantarsı dokuyla sararak yaşayan ağaçlarla simbiyotik birlikler kurarlar, ağacın besin alımına yardımcı olurlar ve ağacın fotosentezi sırasında üretilen şekerden faydalanırlar.
Türkçe literatürde genellikle Porçini olarak adlandırılsa da, bazı yörelerde çörek mantarı olarak bilinir.
Morfoloji
Şapka 7-25 cm genişliğinde, genişçe dışbükeydir; üst yüzey nemli havalarda pürüzsüz, buruşuk, kuru veya yarı-yapışkandır; sarı-kahverengi, devetüyü kahverengisinden kırmızımsı kahverengiye değişen renklerde gözlenebilir; eti kalın ve beyazdır, kesildiğinde renk değiştirmez; hafif kokuludur. Şapka altı gözeneklidir; gözenekler çok küçük, ilk başta beyaz, ardından soluk-donuk sarı renktedir, sonraları kirli sarımsı-yeşil renk alır. Sap 7-20 cm uzunluğunda, 3-8 cm çapında, kesiti eşit veya sopamsı, tabanda beyaz, yukarıdaki kahverengimsidir; yüzey özellikle uca doğru beyaz ağsıdır; yüzük yoktur. Sporlar 12-17 x 4-6 µm boyutlarda, yüzeyi pürüzsüz, iğ şekli ile eliptik arası formda; spor izi zeytin-kahverengi renktedir.
EtkileşimTüm yenilebilir mantarlar doğada bulunan öldürücü/zehirli mantarlar ile karıştırılabilir. Zehirli ve yenilebilen mantarlar çoğunlukla sadece uzmanlar tarafından ayırd edilebilir. Tanımadığınız mantarları toplamayınız ve yemeyiniz!
Kaynaklar
Michael Wood & Fred Stevens. (n.d.). California fungi: Boletus edulis. MykoWeb: Mushrooms, Fungi, Mycology. https://www.mykoweb.com/CAF/species/Boletus_edulis.html
Mansor, S. M. (2018). Kastamonu yöresi bazı yenilebilir mantarların kimyasal özelliklerinin tayini [Doctoral dissertation]. Kastamonu Üniversitesi / Fen Bilimleri Enstitüsü / Orman Mühendisliği Anabilim Dalı.
B. edulis « boletales.com. (n.d.). Home « boletales.com. https://boletales.com/genera/boletus/b-edulis/
Çörek mantarı. (2005, November 25). Vikipedi: Özgür Ansiklopedi. Retrieved June 20, 2020, from https://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%87%C3%B6rek_mantar%C4%B1
Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Flora tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)
Yenice / Karabük
