Ipomoea purpurea

Karaburun / İzmir - Temmuz 2019 © Serdar Ölez

Gözlem bildir

Kahkaha çiçeği

Convolvulaceae / Ipomoea / Ipomoea purpurea

Kahkaha çiçeği (Ipomoea purpurea) Tarlasarmaşığıgiller (Convolvulaceae) ailesinden, Türkiye´de doğal kaydı bulunmayan egzotik bir türdür; doğal yayılış bölgesi dışına çıkarılarak Türkiye'ye getirilerek ekilmiş veya dikilmiştir; Türkiye'de doğal ortamda çoğalmaz, ancak insan eliyle yetiştirilebilir. 0-2800 m yüksekliklerde; yol kenarları ve tarla sınırlarında gelişim gösterirler.

Türkçe literatürde genellikle Kahkaha çiçeği olarak adlandırılsa da, bazı yörelerde sabah sefası olarak bilinir. Bilimsel olarak Ipomoea purpurea (L.) Roth şeklinde tanımlanır. Ipomoea cins adı Yunancada `solucan ` anlamına gelen ips kelimesi ile `gibi` anlamına gelen homorios son ekinin birleşiminden türetilmiştir; cinsin kırvrım kıvrım ve yoğun dallarına işaret ettiği sanılmaktadır. Purpurea Latincede `mor` anlamına gelen purpuro kelimesi ile `renkli` anlamına gelen -ea son ekininin birleşiminden türetilmiştir. Parantez içerisindeki kısaltmalar bu taksonu ilk yayınlayan kişiyi/kişileri, parantez dışındakiler ise ilk yayın ardından bu taksona revizyon yapan kişi/kişileri belirtir. L. kısaltması bilim insanı Carl Linnaeus (1707-1778) için kullanılmıştır; Linnaeus modern taksonominin babası, İsveçli bir botanikçi, doktor ve zoologdur. Roth kısaltması bilim insanı Albrecht Wilhelm Roth (1757-1834) için kullanılmıştır.

Morfoloji

Tek veya çok yıllık, tırmanıcı veya yayılıcı, otsu bir türdür. Gövdeler 2-3 m´ye kadar uzun; bükümlü; kısa havlı ve uzun bükük tüylüdür. Yapraklar dairesel, yumurtamsı veya genişçe yumurtamsı, 4-18 x 3.5-16.5 cm, ± strigoz, taban kalpsi, tam kenarlı veya ± 3 loblu, keskin veya sivri uçlu; yaprak sapı 2-12 cm uzunluktadır. Çiçek kurulu 1-5 çiçekli; çiçek kümesi sapı 4-12 cm; brakte şeritsi, 6-7 mm, yayılı tüylü; çiçek sapı geriye doğru kıvrımlı, 1.2-1.5 cm; çanak yapraklar 1.1-1.6 cm, yayılı tüylü, sivri uçlu; taç huni biçimli, 4-6 cm, kırmızımsı eflatun veya mavi-eflatun, merkeze doğru beyaz ; ercik gömülü, düzensiz; sapçıklar dipte havlı; pistil gömülü; ovaryum tüysüz, 3 bölümlü; tepecik 3 lobludur. Meyve kapsül, küremsi, 9-10 mm çapta; tohumlar siyah veya saman sarısı, yumurta biçimli - üç köşeli, tüysüz veya tohum göbeği seyrek cılız tüylüdür.

listMap

Gözlemler

Narlı / Çukurca / Hakkâri
Temmuz 2024 ©Serdar Ölez Ipomoea purpurea

Ersizlerdede / Küre / Kastamonu
Kasım 2023 ©Serdar Ölez Ipomoea purpurea

Bahçelievler / Bodrum / Muğla
Haziran 2023 ©Serdar Ölez Ipomoea purpurea

Türkiye´de doğal yayılan diğer Ipomoea türleri: I.imperati, I.sagittata
Türkiye'de gözlemlenebilecek bazı diğer Ipomoea türleri: I.batatas, I.quamoclit

Kaynaklar

NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Flora tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)

Sayfaya atıf metni: Ipomoea purpurea. florꜳnatolica içinde. Erişim tarihi Haziran 2, 2025, Erişim adresi http://www.floranatolica.com/eukaria/gui/species.php?ID=Ipomoea-purpurea
Manifesto: Floranatolica sayfaları amatör bir grup tarafından derlenir hazırlanır; mekânlar, rotalar ve canlılar hakkında genel bilgiler vererek, insanların doğa sevgisi ve onu koruma ve araştırma isteğini arttırmayı hedefler. Floranatolica, bitki gözlemlerini kaydedip organize edebileceğiniz ve diğer gözlemciler ve araştırmacılar ile paylaşabileceğiniz bir platform sağlar. Floranatolica ayrıca gezip gördüğünüz yerlerin parkur, yorum ve gözlemlerini paylaşabileceğiniz bir platformdur. Dileyen herkes Floranatolica'ya gönüllü katkı sağlayabilir. Floranatolica tüm doga yürüyüşçülerini, bitki gözlemcilerini, mantar toplayıcılarını, orman ve park korucularını, ekolojistleri ve doğa tutkunlarını bu amaçla yurttaş bilgin olmaya davet eder; ayrıca tüm bilim insanlarını da gözlemlerini erişilebilir ve sistematik platformlarda paylaşmaya davet eder. Floranatolica biyo-coğrafyamızda tanımlanabilen/keşfedilen tüm verilerin toplumun ortak değeri olduğuna, bu değerin tanınması ve anlaşılması ile onu koruma isteğinin belirgin olarak artacağına inanır. floranatolica.com web sitesi GezenAdam tarafından şekillendirilmiştir; bu sayfalarda yayınlanan içeriklere katkıda bulunmak veya değiştirmemiz gerektiğini düşündüğünüz kısımları bildirmek için bize admin@floranatolica.com adresinden ulaşabilirsiniz. Yasal Uyarı: Bu sayfa Creative Commons Atıf CC-BY-SA 4.0 Uluslararası Lisansı ile yayınlanmaktadır; uygun atıf ve bağlantı vermek kaydı ile bu sayfada yayınlanan görsel ve metinleri her ortam veya formatta kopyalayabilir ve yeniden dağıtabilirsiniz; bu sayfaya atıf yapmak için MLA, CMOS, APA, ASA, MHRA,... kalıplarından yararlanabilirsiniz. Bu sayfada yayınlanan fotoğraf ve metinlerin tüm sorumluluğu paylaşımı yapan editöre aittir. Editör bu fotograf veya metinleri floranatolica.com web sitesinde yayınlayarak, kendi adı ve bu sayfa bağlantısı verilmesi kaydı ile bunların her ortam veya formatta kopyalanabilir ve yeniden dağıtilabilir olmasına izin verdiğini kabul etmektedir. Editör kendisine ait olmayan ve telif hakkı içeren veya T.C. yasalarına uygunsuz paylaşımlar yapamaz. Florꜳnatolica şikayet postası almadığı sürece bu paylaşımları yayında tutar ve içerik sorumluluğunu kabul etmez. Bu paylaşımların içeriği ile ilgili uygunsuz bir durum olduğunu düşünüyorsanız lütfen admin@floranatolica.com adresine bildiriniz. Bildiriminiz en kısa sürede değerlendirilip size bilgi verilecektir. Çerez Politikası ve Aydınlatma Metni: 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu uyarınca, kişisel verileriniz; veri sorumlusu olarak Florꜳnatolica web sitesi tarafından KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen kapsamda işlenebilecektir. KVKK Aydınlatma Metninde belirtilen haklarınıza ilişkin taleplerinizi, Veri Sorumlusuna Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Tebliğ uyarınca hazırlayarak admin@floranatolica.com eposta adresinden iletebilirsiniz. Reklam Politikası: Bu sayfada yayınlanan reklamlar GoogleAdsense tarafından seçilmekte ve yerleştirilmektedir. Uygunsuz içerikte olduğunu düşündüğünüz reklamları bildiriniz.

Ipomoea etimolojisi

purpurea etimolojisi

Morfoloji

Gözlemler