floranatolica
 
Ara Üye girişi DDbtn
-
Ophrys sphegodes
 
Kıbrıs / Mamak / Ankara - Haziran 2019 © Serdar Ölez
Ophrys sphegodesOphrys sphegodesOphrys sphegodesOphrys sphegodesOphrys sphegodesOphrys sphegodesphotos
Gözlem bildir
Tavşan salebi
Orchidaceae / Ophrys / Ophrys sphegodes
mapmapmapmapmapmapmapmap
Tavşansalebi (Ophrys sphegodes) Salepgiller (Orchidaceae) ailesinden bir türdür. Türkiye'de Istranca, Çatalca-Kocaeli, Ergene, Güney Marmara, Batı, Orta ve Doğu Karadeniz alt bölgelerinde doğal yayılış göstermektedir. Deniz seviyesi ile 1100 m yükseklikler arasında; kireçtaşı yamaçlarda; çayırlıklar, friganalar, makilikler, zeytin korulukları ve kozalaklı orman altlarında gelişim gösterirler.

Türkçe literatürde genellikle Tavşansalebi olarak adlandırılsa da, bazı yörelerde uslu salep veya erken bahar örümcek salebi olarak bilinir. Bilimsel olarak Ophrys sphegodes Mill. şeklinde tanımlanır.

Ophrys etimolojisi

Ophrys cins adı eski Yunancada `kaş` anlamına gelmektedir; çeşitli türlerin dudaklarının tüylü kenarlarına atıfta bulunur. Tür epiteti ardına yazılan kısaltmalar türü yayınlayan bilim insanlarını belirtir. Mill. kısaltması bilim insanı Philip Miller (1691-1771) için kullanılmıştır; Miller İskoç kökenli İngiliz botanikçidir; hayatı boyunca Chelsea Physic Garden´da bahçevan olarak çalışmıştır; 1731 yılında The Gardener´s Dictionary adlı eserini yayınlamıştır.

Morfoloji


15-40 cm boylanabilen, yumru köklü bir türdür. Yapraklar tabandan, 4-6 adet, en alttaki yumurtamsı, üstte çıktıkça genişçe mızraksı, yüzeyi dumanlıdır. Çiçeklenme genellikle Mart-Mayıs aylarında; çiçek kurulu başak, 2-10 çiçekli; çanak yapraklar zeytin yeşili, yanal çanak yaprakların dış yarıları bazen daha koyu veya morumsu; taç yapraklar mızraksı veya ince dikdörtgenimsi, sarımsı-yeşil veya kahverengimsi, çanak yaprakların yarısı veya üçte biri kadar, kenarlar genellikle dalgalı ve tüysüz; dudak ± dışbükey, tam kenarlı, bazen dikensi uçlu, bazen kısa yanal çentikli, dikdörtgenimsi veya ters yumurtamsı, 12 x 12 mm kadar, tabana yakın iki hörgüç veya çıkıntılı, kadifemsi tüylü, bordo kahverengi, H şeklinde ve mavimsi iki paralel çizgili, tüysüz; kolon keskin uçlu dur.

listMaplistPiclist

Gözlemler


Ophrys sphegodesÇeltikderesi / Seben / Bolu
Mayıs 2023 ©Serdar Ölez
Ophrys sphegodesKıbrıs / Mamak / Ankara
Haziran 2019 ©Serdar Ölez
Ophrys sphegodesKüre / Kastamonu
Ekim 2022 ©Bilge Tunçkol ve ark.
Benzer taxonlar
Türkiye´de doğal yayılan O. sphegodes taksonları: Ophrys sphegodes subsp. catalcana, Ophrys sphegodes subsp. caucasica, Ophrys sphegodes subsp. herae
Türkiye´de doğal yayılan Ophrys türleri: O.amanensis, O.apifera, O.aramaeorum, O.argolica, O.blitopertha, O.bombyliflora, O.bornmuelleri, O.candica, O.cilicica, O.cinereophila, O.climacis, O.episcopalis, O.ferrum-equinum, O.fusca, O.heldreichii, O.hittitica, O.holoserica, O.iricolor, O.isaura, O.konyana, O.kreutzii, O.levantina, O.lutea, O.lycia, O.lyciensis, O.mammosa, O.oblita, O.oestrifera, O.omegaifera, O.phaseliana, O.phrygia, O.reinholdii, O.schulzei, O.speculum, O.sphegodes, O.tenthredinifera, O.transhyrcana, O.tremoris, O.ulupinara, O.umbilicata, O.urteae




Kaynaklar
  1. NGBB (2022). Bizim Bitkiler. https://bizimbitkiler.org.tr. Erişim tarihi 5Ağu2022 (Türkiye bitkileri listesi, yayılış bilgileri ve Türkçe adları)
  2. Kırsal Çevre (Sürekli). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği. http://www.kirsalcevre.org.tr (Gönüllülerin bölgesel gözlemleri ile yayılış bilgilerinin güncellenmesi)
  3. Lindon, Heather, Gardiner, Lauren, Vorontsova, Maria, & Brady, Abigail. (2020). Gendered Author List International Plant Names Index 2020 (Version 2) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.3911077 (Tür epitetlerinde kullanılan bilim insanlarının isim kısaltmaları)
  4. IUCN (2022). The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2022-1. (Türkiye´deki tehlike altında bulunan türler listesi)